Paal en Perk

Hallo en dank u, wie en van waar u ook bent, om de tijd te nemen om mijn nieuwe en eerste blog te lezen. Het idee om een blog te beginnen spookt al een lange tijd door mijn hoofd. In de eerste plaats voor mijn fictie verhalen die ik binnen zal plaatsen. Ik wilde er echter meer mee. Iets waar iedereen met overeenkomende interesse iets mee kon.

Ten eerste. Ik hou van Steampunk. Van jongs af aan vond ik onwerkelijke combinaties mooi. Bijvoorbeeld een elf uit Lord of the Rings met moderne radio of een dwerg met een machinegeweer. De objecten horen niet bij de karakters, maar door twee willekeurige concepten bij elkaar te voegen ontstaat een derde concept. In het geval van Steampunk is dat het verleden met de toekomst. Meestal de 19^de  of  vroeg 20^ste  eeuw met Science-Fiction. Het combineert twee van mijn fascinaties met elkaar. Mijn zucht naar het verleden met een verlangen naar de gemakken van de toekomst. Ik wist alleen tot voor kort niet wat ik er mee ging doen
Door doorslag kwam dit jaar toen ik de steampunk-conventie Emporium Vernesque (1) bezocht in Arnhem (ps. Als het weer wordt gehouden. Gaan!). Door begon ik in samenzijn van goed gezelschap te filosoferen (die neiging heb ik wel vaker) over Steampunk en wat ‘wij’ doen. Dat kwam naar aanleiding van een interview in de ‘The Steampunk Gazette’(2) waarin een interview staat met Robert Brown, de lead zanger van Abney Park, waarin hem werd gevraagd wat zijn favoriete tijdperk was.
Hij antwoordde, wat naar mijn mening één van de beste antwoorden die een Steampunker maar kan geven: “Het tijdperk wat niet bestaan heeft, maar eerder het tijdperk waarin alle perioden samenkomen…”
Na het lezen van deze woorden kwam ik tot de conclusie dat ‘wij’ een nostalgie hebben naar het tijdperk die nooit heeft bestaan. Nu kan je het hier mee eens zijn of niet, nostalgie en een liefde voor anachronisme liggen bij de kern van de Steampunk. Maar wat is de kern? Een koffiekan uit 1860 is op zich niet Steampunk, maar plaats het in een setting met een stoommachine waarin een kijkbuis is gebouwd en het is (redelijk) Steampunk. Maar waarom?

Vraag tien steampunkers wat Steampunk is en je krijgt tien verschillende antwoorden. Steampunk is het gevoel dat het oproept in de gene die er voor openstaan. Sommige vinden Jules Verne Steampunk, terwijl andere zeggen dat de naam Steampunk toen nog niet was uitgevonden voor 1980.
(Sub)Culturen hebben altijd de neiging zich te definiëren. Het normen en waarden debat in Nederland is daar een goed voorbeeld van. De ene zegt dat hoofddoeken afbreuk doen van het straatbeeld waarop de andere schouderophalend regeert. In subculturen is dat niet anders.
Ik merk het zelf bij middeleeuws reënactment (uitbeelden en soms naspelen van een specifieke periode uit de geschiedenis) dat ik een onderscheid maak tussen goede middeleeuwse groepen en ,laten we zeggen, minder goede. Het komt allemaal neer waar iemand grenzen aan stelt en waar de grens wordt getrokken.
Bijvoorbeeld, op internet bekeek ik foto’s van vrouwelijke modellen in een steampunk-setting (om voor de hand liggende redenen, wink-wink, nodge, nodge) en las terloops de commentaren. Daarin bemerkte één schrijver dat de kleding te ‘Goth’ was. Andere heb ik ook al een onderscheid horen maken tussen steampunkers en steamgoths.
Even los van steam-actment, re-punk-ment, Goth-ever krijg ik het gevoel dat dit soort geneuzel het gevolg is van een soort snobisme dat ontstaat binnen (sub)culturen. Dit is niet onnatuurlijk, maar het gevolg van een groep die zichzelf probeert de definiëren en andere gaat uitsluiten omdat zij vervolgens niet aan hun definitie voldoen. Ik vrees echter dat dit niet te verhelpen is en geloof dat we daar niet naar moeten streven. Wie een monster probeert te verslaan riskeert er immers zelf één te worden.

Een definitie voor Steampunk bedenken is ook niet mijn doel. Steampunk is een creatieve stroming en dat moet zo blijven. “Steampunk is fun,” behoort het motto te zijn en moet net zo ondefinieerbaar blijven als het woord “Fun”.
Wat ik wel wil doen is elementen die terugkomen in de Steampunk gaande weg identificeren en ontleden. Waarom dan?
Omdat ik dat leuk vind natuurlijk!
Nou, ja dat en omdat ik hoop dat iedereen die zich geïnteresseerd in Steampunk hier wat aan hebben en hier commentaar opgeven om zodat ik tot nieuwe inzichten kan komen voor toekomstige artikelen.
Wat ik niet zal doen is Steampunk als fictie-genre beschrijven, haar auteurs of haar geschiedenis. Ik meen dat er meer dan voldoende op internet daarover te vinden is en dat andere daar meer gekwalificeerd voor zijn. Dat sluit niet uit dat ik er naar zal verwijzen.

Als afsluiting van dit eerste artikel: wie weet waar dit blog naar toe gaat. Hangt ook van de vraag af. Het lijkt me leuk om ook films, boeken en andere media te recenseren voor de afwisseling en zelfs interviews. Als personen interesse ben ik bereid festivals te promoten en verslagen van de gebeurtenissen te schrijven. Wat dat betreft sta ik open voor alle verzoeken.

Ik hoop dat deze eerste poging de lezers uitnodigt terug te komen. Ik wens jullie veel anachronistisch plezier toe.

1) http://www.emporiumvernesque.com/

2)   Major Tinker, The Steampunk Gazette is verkrijgbaar op internet via de betere online-boekhandels.