Een reactie op; Trophes versus Women in Videogames van Anita Sarkeessian

Vandaag, videogames. Of eerder gezegd een onderwerp waar veel om te doen is op het internet. De verbeelding van vrouwen in videospelen. Nu is dit geen gaming blog, maar Steampunk gaat toch om de relatie tussen mens en machine, geschiedenis en verhalen. Daarom meen ik dat het af en toe goed is om stil te staan wat buiten Steampunk om plaatsvindt.

Nou, wat is er zo spannend? Anita Sarkeessian is een feministe die veel stof heeft doen opwaaien in de gaming-gemeenschap met haar video’s op haar You-Tube kanaal Femenist-Frequencie, gesponsord via Kickstarter.
   Afgezien van de walgelijke terugkoppeling van dertienjarige jongetjes die bang zijn dat Anita hun videospelletjes afpakt, zijn er ook veel genuanceerde reacties op haar video’s. Helaas heeft Anita hier ook niet al te volwassen op gereageerd door veel van hen van haar pagina te weren en de reacties op haar video’s uit te zetten. Gezien de kinderlijke aard van mannelijke gamers kan ik mij er wat bij voorstellen, maar aan de andere kant komt ze zwak en onwillig over naar iedereen die onderbouwd kritiek op haar werk wil geven... Dus, wie is hier damsel?

Omdat er al veel gezegd is over haar video’s zal ik de punten waar ik mij bij aansluit kort samenvattingen van een paar van haar punten om een idee te geven waar het over gaat. Als je het zelf wil zien, haar video’s heten: Trophes versus Women in Video Games en zijn te vinden op Feminist Frequency.

•  Geweld tegen vrouwen door mannen in videospellen. 
• Vrouwen als lustobjecten die gered moeten worden door mannen. 
• Vrouwen die worden mishandeld om de handelingen van een mannelijk karakter te motiveren en zijn karakterontwikkeling in gang te zetten.

Aan de formulering is al te zien dat het een vrij eenzijdig benadering is van het onderwerp. Daarnaast stelt zij dat de bestaande gebeurtenissen in videospellen effect hebben op hoe mannen in de echte wereld vrouwen zien en behandelen. Nu is dit een zeer twijfelachtige stelling, die zij overigens niet onderbouwd. Volgens deze benadering zou geweld met vuurwapens afnemen door pistolen uit videospellen te halen.
   Waar ik me stoor is dat zij zo nadrukkelijk zoekt naar elk voorbeeld wat haar stelling ondersteund. Het gevolg is dat haar video een clipshow is waarin vrouwen worden gevangen gehouden worden geslagen of gedood, ongeacht de context van het verhaal. Ze suggereert dat mannen vrouwen als hun eigendom zien en dat geweld tegen vrouwen alleen maar emoties bij mannen opwekken, hetzij seksueel of alsof hun eigendom wordt geschaad… Dus vrouwelijke spelers geven niets om een relatie tussen een man en een vrouw?
   Om verder te gaan over het eenzijdige beeld, elke gewelddadige of kwetsende handeling valt in haar werk onder de kop, geweld tegen vrouwen, nogmaals ongeacht de context. Het probleem hiermee is dat man en vrouw inwisselbaar zijn in haar voorbeelden. Als iemand wordt ontvoerd omdat het een staatshoofd is, maakt het dan uit of het een man of een vrouw is? Natuurlijk kan je zeggen, ‘waarom maken ze er geen prinsen van alle Nintendo prinsessen’. Maar maken vrouwelijke spelers zich hier echt druk om? Zijn Mario en Link seksisten omdat ze prinsessen redden?
   Wat Anita Sarkeessian beter had kunnen vragen was, geweld dat tegen vrouwen wordt gericht omdat het een vrouwen zijn. Dan heb ik het over verkrachting, besnijdenis, vernedering en openlijk ongenuanceerd seksisme. Waarom kaart ze dat niet aan? Sterker nog, waarom richt ze zich niet op het geweld tegen echte vrouwen?

Dat betekend niet dat er geen discussie moet zijn in videospellen op dat vlak. Vrouwen worden visueel geobjectiveerd in veel spellen. Mannen ook, maar niet in dezelfde maten. Mannelijke karakters zijn vaak de onbevreesde Vin Diesel types. Het is wat jongens graag willen zijn, in tegenstelling tot vrouwelijke karakters die als lustobject met perfecte heupen worden afgebeeld. Dit is echter geen probleem dat beperkt is tot videospellen. Dit geld voor elk medium. Dat betekend niet dat de gamesindustrie dit moet negeren, maar we hebben nog een lange weg te gaan voordat dit kan worden opgelost. Maar goed, dit is allemaal al eerder gezegd. Waar ik mij voor aan ergerde is het volgende.

Anita Sarkessians video’s falen te inspireren!

Verder is het een puur feministisch vorm van geschiedschrijving die volledig achterhaald is. Feminisme heeft voor een bepaalde tijd de geschiedschrijving, als wetenschap, overheerst. Dat kwam omdat de geschiedenis voor de jaren zeventig alleen over mannen ging en vrouwen amper aan bod kwamen.
   Met de opkomst van het feminisme kwam ook een nieuwe geschiedenis boven water, wat toen ook hard nodig was maar… Vaak, niet altijd, vaak, ging alleen het over vrouwen en hoe zij het slachtoffer waren van de maatschappij. Het ging niet meer om de geschiedenis van vrouwen, maar over wie de schuldige was van de problemen van vrouwen in het heden. We zien hetzelfde in de schulddiscussies over slavernij, behandeling van minderheden, religieuze vervolging, etc. In dit geval is de geschiedschrijving volledig politiek gemotiveerd.
   Zelf feministische schrijvers zagen dit fout gaan en verschoven hun aandacht van de vrouw naar de relatie tussen de seksen. Deze geschiedschrijving heet Gender-Geschiedenis en onderzoekt de verhoudingen tussen man en vrouw en hoe deze veranderen door de tijd heen. Je ontkomt natuurlijk niet aan het onderwerp ongelijkheid, maar ze doen ieder geval een poging om de motivaties hiervoor te achterhalen.

   Daarom voelt Anita Sarkeessian zo achterhaald. Het had een gender-studie moeten zijn. Niet deze ongenuanceerde, videospellen draaien om mannen, benadering die zij toepast. Het is een dinosaurus van een werk door iemand die niets van geschiedschrijving af weet en hoe je dat kan doen. In haar video’s staat de schuldvraag centraal en niet de waarheid.
   Daarom is het zo jammer dat het zoveel aandacht krijgt. Maar misschien inspireert het indirect iemand om een gender-studie te maken naar videogames en… Wat even… Google… Gender en Games… Oh, kijk eens aan. Een heel Wikipedia artikel met talloze verwijzingen over het onderwerp. En een verwijzing naar een onderzoek die ontkracht dat de verbeelding van vrouwen en videospellen leidt tot aanranding. Dus, ga dat eerst lezen en als je dan nog behoefte heb aan Sarkeesian, ga je gang.