Free Enterprise

Eén van de dingen waar je Steamheads over hoort klagen is de commercialisering van Steampunk. Nu zijn er bepaalde uitingen daarvan die terecht afgewezen worden. Een passend voorbeeld hiervan is het nummer. Just Glue Some Gears On It (And Call ItSteampunk).
Maar in vele subculturen wordt het woord commercialisering als een scheldword gebruikt. Maar is dat terrecht? 

Voor de duidelijkheid. Kwaliteit is beter dan kwantiteit. Hoe meer Steamheads er rond lopen, hoe minder interessants er waarschijnlijk valt te zien. Als laat-middeleeuwer heb ik de reënactment scene bijna 14 jaar lang zien ontwikkelen.
Hoewel ik het leuk vind om te zien dat het aantal reënacters zo is toegenomen heb ik bar weinig innovatie gezien. Althans, niet zo veel innovatie als ik zou willen. Veel groepen beginnen enthousiast met de intentie om iets nieuws te doen, maar vervallen negen van de tien keer in hetzelfde patroon als de gevestigde groepen.
Hier zijn veel verklaringen voor de bedenken: geld, logistiek, tijd, etc. Maar persoonlijk denk ik dat er gewoon te veel verleidingen zijn voor groepen en hun individuele leden om zich in te zetten voor één specifiek doel. Veel reënacters willen in het begin puur een ambacht uitoefen, bakker bijvoorbeeld. Allemaal plannen klaar voor een makeshift oven en recepten verzameld voor brood en gebak, maar ja, een zwaard is toch ook wel mooi en meedoen aan vechtdemonstratie ook. En hé, een boog erbij, wat pantser. Uiteindelijk zit al het gereserveerde geld daarin en heeft de wannabee bakker nog steeds geen oven, maar wel de uitrusting voor een ridder… en zijn leerling intussen ook.

Terug naar Steampunk. De wat oudere Steamheads kijken met leden ogen naar de toenemende winkeltjes die Steampunk gestyleerde producten verkopen. Oké, soms de beduiding Steampunk gewoon ergens aan geplakt. Bijvoorbeeld een gewoon jasje of een stuk brokant is geen Steampunk. Ergens tandwielen op plakken maakt iets ook geen Steampunk. Dat betekend echter niet dat het tot een mooi geheel kan komen dat wel Steampunk is. En als dat tegen betaalbare prijzen kan, waarom niet?

Commercialisatie bied mogelijkheden aan de mensen die wel Steampunk willen zijn, maar de tijd niet hebben om spullen te verzamelen, zelf te knutselen of domweg de vaardigheden niet hebben. Commercialisatie leidt tot gemak, en meer gemak leidt tot toegankelijkheid waardoor meer mensen van Steampunk kunnen genieten of er ieder geval mee kunnen experimenteren.

Nu weet ik dat er hardliners zijn die zeggen dat het niet de bedoeling is van Steampunk.
Oh, nee? Waarom niet?
Niet iedereen associeert Steampunk met duurzaamheid, zelfvoorziening, liefde voor technologie of anti-kapitalisme. Steampunk heeft geen politiek/maatschappelijke doelstellingen die het haar identiteit geven. Dus iedereen kan het invullen zoals ze dat willen. 

Dus is commercialisering een positieve ontwikkeling?
Ik denk dat we ten eerst blij mogen zijn dat meer mensen interesse tonen in wat wij doen. Nu snap ik wel dat de meeste Steamheads het voor hun zelf doen, maar het is toch fijn als mensen interesse hebben in jouw activiteiten en hobbies. Alleen met gelijksoortige geesten kan je praten over specifieke onderwerpen die te maken hebben met jouw passie. En als iemand begint met Steampunk zal hij of zij voorbeeld nemen aan de gene die meer ervaring en kennis hebben. Dus je kan nieuwe Steamheads vormen door jouw opvattingen met hen te delen.
Daarnaast willen we meer Steampunk evenementen in Nederland. De enige manier om die te krijgen is door meer vraag naar Steampunk te creëren. Evenementen kosten immers geld. Iedereen wint. 

Maar heeft de cultuur er ook baat bij als het groeit? Kwaliteit is beter dan kwantiteit, maar ik geloof dat meer bekend ook meer creatieve geesten aangetrokken worden tot Steampunk. Daarnaast kan het gedachtegoed verder worden verspreid. Dan mogen de kostuums of de gadgets wat minder creatief zijn, de ideeën die gepaard gaan met Steampunk worden verspreid en dat vind ik belangrijker dan het feit die iedereen dezelfde bril op zijn of haar hoed draagt.

Dus, ja. Ik geloof dat de subcultuur daarvan profiteert. Ik denk zelfs dat het niet eens de commercie is waar de sommige een probleem mee hebben. Het gaat erom dat de spullen die (beginnende) Steamheads kopen niet voldoen aan hun beeld wat Steampunk is. Het moet specifiek op victoriaanse mode zijn gebaseerd en er moet stoom in voorkomen. Het enige waar deze nadruk toe heeft geleid is de versplintering van stijlen, zoals Dieselpunk, Steamgothic, Industrial Fantasy, Gaslamp Fantasy, Raygun Gothic, Clockwork Punk om maar een paar te noemen. En het aantal neemt alleen maar toe.
Maar waar is het goed voor?

Het is praktisch… Misschien?
Om voorbeeld aan mij zelf te nemen, ik houd van kleding, vooral uniformen, uit de jaren 30-50 periode. Maakt mij dat dan ineens een Dieselpunker? Ik draag ook met regelmaat Neo-Victoriaanse kleding.
Ik noem mijn stijl liever Retro-Futurisme omdat… Nou ja, dat is wat het is, maar voor eenvoud noem ik het Steampunk omdat ik Steampunk associeer met Retro-Futurisme. Niet omdat ik stoommachine onderdelen erin heb verwerkt. Wel uurwerken, maar dan noem ik mij geen Clockwork-Punker, of zoiets. Handig in de communicatie misschien, maar uiteindelijk doet het niet veel anders dan mensen in niet zegende hokjes plaatsen.

Dus wat mij betreft, laat de subcultuur groeien en maak de markt toegankelijk. Uiteindelijk wordt iedereen daar gelukkiger van.